De kleur van de lucht: een veelgestelde vraag
Iedereen heeft zich wel eens afgevraagd waarom de lucht blauw is. Het is een simpel natuurverschijnsel dat we dagelijks waarnemen, maar waarvan de uitleg dieper gaat dan je in eerste instantie zou denken. In dit artikel leggen we uit waarom de lucht blauw lijkt en wat er in de atmosfeer gebeurt om dit effect te veroorzaken.
Wat gebeurt er met zonlicht in de atmosfeer?
Zonlicht lijkt wit, maar het is eigenlijk samengesteld uit meerdere kleuren die samen het zichtbare lichtspectrum vormen. Elke kleur in dit spectrum heeft zijn eigen golflengte. Wanneer zonlicht de aardatmosfeer binnenkomt, wordt het verstrooid door de moleculen en kleine deeltjes in de lucht. Dit proces heet Rayleighverstrooiing, genoemd naar de Britse natuurkundige Lord Rayleigh die dit fenomeen bestudeerde.
Rayleighverstrooiing en blauwe golflengtes
Rayleighverstrooiing treedt sterker op bij kortere golflengtes van licht. In het zichtbare spectrum zijn blauw en violet de kortste golflengtes, waardoor deze kleuren meer verstrooid worden dan bijvoorbeeld rood of geel. Hoewel violet nog korter is dan blauw, is deze kleur minder zichtbaar voor het menselijk oog. Daardoor zie je dus vooral blauwe tinten aan de hemel.
Wat gebeurt er bij zonsopgang en zonsondergang?
Tijdens zonsopgang en zonsondergang verandert de kleur van de lucht naar oranje, rood of soms zelfs paars. Dat komt doordat het zonlicht dan een langere weg door de atmosfeer aflegt. De korte golflengtes zijn inmiddels al verstrooid, waardoor er vooral rood en oranje licht overblijven die onze ogen bereiken. Hierdoor zie je de lucht niet meer als blauw, maar als warmgekleurd.
Meer stofdeeltjes, meer kleur
De aanwezigheid van stofdeeltjes en vervuiling kan de lucht nog intenser kleuren. Dit is vaak te zien in stedelijke gebieden of na een vulkaanuitbarsting, wanneer er veel extra deeltjes in de atmosfeer zweven. Deze versterken de effecten van de verstrooiing en kunnen spectaculaire zonsondergangen veroorzaken.
Waarom is de lucht soms grijs of wit?
Op bewolkte dagen lijkt de lucht grijs of zelfs wit. Dat komt doordat het zonlicht in alle richtingen wordt verstrooid door de grote waterdruppels in de wolken. In tegenstelling tot de kleine moleculen die blauwe lucht veroorzaken, verstrooien deze druppels alle golflengtes ongeveer even sterk. Hierdoor ontstaat een egale, witte of grijze kleur.
Een alledaags fenomeen met een bijzondere uitleg
Wat voor ons normaal lijkt, heeft zijn oorsprong in complexe natuurkundige processen. De blauwe lucht is een prachtig voorbeeld van hoe licht en materie samenwerken om iets ogenschijnlijk gewoons te creëren. Nu weet je ook waarom de lucht blauw is: een combinatie van zonlicht, atmosfeerdeeltjes en de wetenschap achter lichtverstrooiing.
