Waarom twijfelen we vaak tussen gebeurt en gebeurd?
De Nederlandse taal zit vol verwarrende werkwoordsvormen. Eén van de veelgemaakte fouten gaat over het gebruik van 'gebeurt' en 'gebeurd'. Beide klinken bijna hetzelfde, maar worden totaal anders gebruikt. In dit artikel leggen we je op een heldere manier uit wanneer je welke vorm kiest en waarom dat belangrijk is. Daarmee wordt spelling ineens een stuk makkelijker en voorkom je gênante taalfoutjes.
Wat is het verschil tussen gebeurt en gebeurd?
Het verschil tussen 'gebeurt' en 'gebeurd' ligt in de werkwoordstijd en vorm. 'Gebeurt' is een vervoegde vorm van het werkwoord 'gebeuren' in de tegenwoordige tijd. Denk aan de zin: "Wat er nu gebeurt, geloof je bijna niet." Hier wordt gesproken over iets dat op dit moment plaatsvindt.
'Gebeurd' daarentegen is het voltooid deelwoord van hetzelfde werkwoord. Dit gebruik je meestal in combinatie met een hulpwerkwoord zoals 'is' of 'heeft'. Bijvoorbeeld: "Het is eindelijk gebeurd." Hier ligt de nadruk op iets dat al voorbij is.
Hoe weet je wanneer je welke vorm moet gebruiken?
Gebruik van 'gebeurt'
Je gebruikt 'gebeurt' als er sprake is van een handeling of gebeurtenis in het heden. Dit is meestal de derde persoon enkelvoud, bijvoorbeeld 'het', 'er', of een naam. Een aantal voorbeelden zijn:
"Elke dag gebeurt er wel iets geks op straat."
"Wat gebeurt er als je suiker in cola doet?"
Gebruik van 'gebeurd'
'Gebeurd' is een voltooid deelwoord en wordt dus standaard gebruikt met een hulpwerkwoord erbij. Je laat hiermee zien dat een actie voltooid is of in het verleden ligt. Bijvoorbeeld:
"Er is iets vreselijks gebeurd op het plein."
"Wat er gisteren gebeurd is, blijft tussen ons."
Ezelsbruggetje om het makkelijk te onthouden
Stel jezelf de vraag: Kan ik ‘het is’ ervoor zetten? Zo ja, gebruik dan ‘gebeurd’. Bijvoorbeeld: "Het is gebeurd." Als dat niet goed klinkt, dan gaat het waarschijnlijk om 'gebeurt'. Bij twijfel kan je de zin veranderen zodat de werkwoordstijd duidelijker wordt.
Veelvoorkomende fouten en hoe je die voorkomt
Een veelgemaakte fout is het gebruiken van 'gebeurt' terwijl men eigenlijk iets in het verleden bedoelt. Bijvoorbeeld: "Wat er toen gebeurt…" Dat is onjuist, want het heeft betrekking op een afgesloten moment. De juiste vorm is: "Wat er toen gebeurd is…"
Let ook goed op bij het schrijven van teksten of e-mails. Automatische spellingscontrole mist dit soort fouten vaak, omdat beide woorden bestaan. Gebruik daarom altijd je taalkennis of raadpleeg bronnen zoals deze blog.
Waarom dit belangrijk is
Correct taalgebruik draagt bij aan je geloofwaardigheid, vooral bij professioneel of formeel schrijven. Mensen hechten waarde aan grammaticaal correcte teksten. Bovendien helpt het je ook bij het begrijpen van anderen, omdat fouten in werkwoordsvormen tot verwarring kunnen leiden.
Oefening baart kunst
Zoals bij alles geldt ook hier: oefening helpt. Door actief te letten op werkwoordsvormen tijdens het schrijven en lezen, verbeter je jezelf automatisch. Lees veel, herlees je teksten, en wees niet bang om fouten te maken—daar leer je juist van. En vergeet niet: ook taalpuristen maken wel eens een foutje.
