Het mysterieuze moment dat het gaat regenen
Ken je dat gevoel? Na dagen van droog weer slaat ineens de lucht om. De eerste druppels vallen, je doet het raam open en dan is het er: die herkenbare, bijna nostalgische geur van regen. Veel mensen vinden dit een van de fijnste geuren die er bestaat, maar wat ruik je eigenlijk precies?
Hoewel het een heel alledaags verschijnsel lijkt, zit er verrassend veel natuurkunde en biologie achter deze simpele vraag. De geur van regen heeft zelfs een officiële naam gekregen en ontstaat door een combinatie van processen die zich afspelen in de bodem, in planten en in de lucht.
Wat is petrichor precies
De typische regenlucht na een droge periode wordt ook wel petrichor genoemd. Dit woord is samengesteld uit twee Griekse woorden: petra, dat steen betekent, en ichor, het mythische bloed van de goden. Het verwijst naar de olieachtige stoffen die uit de bodem en uit gesteente vrijkomen als het eindelijk weer gaat regenen.
Die geur is dus geen op zichzelf staande stof, maar een mengsel van allerlei geuren. Je ruikt iets van aarde, iets groens van planten en soms zelfs een lichte, frisse scherpte die uit de lucht zelf lijkt te komen.
De rol van bacteriën in de bodem
Actinobacteriën en geosmine
Een belangrijk deel van de regenlucht komt van bacteriën in de bodem, vooral actinobacteriën. Deze micro-organismen leven in aarde en bladresten en spelen een rol bij het afbreken van organisch materiaal. Wanneer de bodem uitdroogt, produceren ze een stof die geosmine heet. Geosmine heeft een heel uitgesproken aarde-achtige geur die veel mensen direct herkennen als “natte grond”.
Bij de eerste regenbui slaan de druppels op de droge bodem uiteen in minuscule luchtbelletjes. Die luchtbelletjes nemen kleine hoeveelheden geosmine mee omhoog en verspreiden die in de lucht. Zo komt de typische geur vrij die je ruikt als je naar buiten stapt zodra het begint te regenen.
Planten en oliën op droge dagen
Waarom droogte de geur versterkt
Ook planten spelen een rol. Tijdens droge, warme periodes scheiden sommige planten oliën uit die op de bodem en op stenen terechtkomen. Die oliën blijven liggen zolang het droog is en zijn nauwelijks waarneembaar. Zodra de eerste druppels vallen, lossen kleine hoeveelheden van die oliën op en worden ze mee de lucht in genomen.
Omdat deze stoffen zich hebben opgehoopt in de droge periode, is de geur bij de eerste regen vaak het sterkst. Later, als het langere tijd nat blijft, verdwijnt het effect langzaam en ruikt regen minder uitgesproken.
De frisse, scherpe geur vóór het onweer
Soms ruik je nog iets anders: een wat scherpere, bijna metalen geur vlak vóór of tijdens een onweersbui. Dit hangt samen met ozon, een gas dat hoog in de atmosfeer ontstaat onder invloed van elektrische ontladingen. Sterke luchtstromen kunnen kleine hoeveelheden ozon dichter bij de grond brengen, waardoor jij die frisse, prikkelende geur oppikt.
In combinatie met de geuren uit de bodem en van planten ontstaat zo een complex geurboeket dat we simpelweg regenlucht noemen. Alledaags, maar allesbehalve simpel.
Waarom we de geur van regen zo prettig vinden
Er zijn verschillende theorieën waarom zoveel mensen de geur van regen als aangenaam ervaren. Een daarvan is evolutionair: voor onze voorouders betekende regen vaak nieuw leven, groei en meer voedsel. Een andere verklaring is emotioneel; regen roept herinneringen op aan vakanties, wandelingen of momenten van rust binnen, waardoor die geur automatisch een warme lading krijgt.
De volgende keer dat het na een droge periode gaat regenen, weet je dus dat je niet zomaar wat ruikt. Je neus vangt een heel verhaal op van bacteriën in de bodem, oliën van planten en veranderingen in de lucht. Een klein natuurwonder, gewoon voor je eigen deur.
